Profesor Stanisław Lorentz (ur. 28 kwietnia 1899 w Radomiu, zm. 15 marca 1991 w Warszawie) ― wybitny historyk sztuki i muzeolog. Od roku 1935, aż do śmierci związany był z Muzeum Narodowym w Warszawie, najpierw jako jego wicedyrektor, a potem jako dyrektor (1936–1982) i dyrektor honorowy (1990–1991). Dzięki swojej wytężonej pracy naukowej i organizacyjnej (1936-1982) uczynił Muzeum Narodowe najważniejszą w Polsce i jedną z najważniejszych w Europie Środkowej placówek muzealnych.

Profesor był bardzo bliskim współpracownikiem Prezydenta Stefana Starzyńskiego. We wrześniu 1939 r. ― pod jego kierownictwem ― brał czynny udział w obronie Warszawy. W czasie oblężenia Warszawy w 1939 r. Stanisław Lorentz, dzięki zorganizowanej przez siebie akcji, uratował wiele bezcennych zbiorów sztuki, przede wszystkim z Zamku Królewskiego i Łazienek. W latach 1940-1944 kierował konspiracyjną akcją ochrony dóbr kultury. W okresie Powstania Warszawskiego niezmordowanie czuwał nad zbiorami Muzeum Narodowego, ukrywając i zabezpieczając oraz starannie ewidencjonując te wywożone lub niszczone przez hitlerowców. Po upadku Powstania stanął na czele kilku zespołów ratujących i wywożących z Warszawy dzieła sztuki, archiwa i księgozbiory.

Dzięki ponad 30-letnim bezustannym staraniom, trudom i perswazjom profesora oraz  naukowej i materiałowej pomocy jego i kierowanych przez niego zespołów, doszło nie tylko do odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, ale również do wyposażenia go w autentyczne fragmenty i dzieła sztuki, które podczas wojny zabezpieczył w Muzeum Narodowym.

Był inicjatorem, założycielem oraz pierwszym prezesem Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, dzięki tej organizacji mógł zrealizować wiele pomysłów i inicjatyw społecznych tak ważnych nie tylko dla niego ale również dla Warszawy.


Należał do tego wspaniałego pokolenia inteligencji polskiej wychowanej na Żeromskim, które umiało w niepodległym państwie odbudować kulturalne instytucje życia publicznego, bronić ich podczas okupacji, przechowywać w trudnym czasie totalitarnego zniewolenia.


Zdjęcia pochodzą ze strony audiovis.nac.gov.pl

Autor zdjęć: Zbyszko Siemaszko
Data: 24 lutego 1964 r.


Wróć